Z dniem 31.12.2022r. eksploatacja dolomitu ze złoża „Ząbkowice Będzińskie I” została zakończona. Po prawie 130 letnim okresie prowadzenia wydobycia nadszedł czas zagospodarowania terenów przekształconych robotami górniczymi. Zakończył się pewien etap w gospodarczej i kulturalnej historii Dąbrowy Górniczej, z którym związane było życie miejscowej ludności oraz kontynuowane były tradycje górnicze Zagłębia Dąbrowskiego. Działalność górniczo-hutnicza była prowadzona na terenie Ząbkowic od średniowiecza i związana była z wydobyciem i przeróbką rud cynku, żelaza, wapienia i przez wiele ostatnich lat dolomitu.
Jeszcze w czasie prowadzenia wydobycia na wniosek naszego Przedsiębiorstwa, dla pogórniczych terenów po odkrywkowej eksploatacji dolomitu został opracowany „Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Dąbrowy Górniczej dla terenu górniczego Kopalni Dolomitu „Ząbkowice””, który następnie został przyjęty przez Radę Miejską Dąbrowy Górniczej uchwałą nr VIII/134/11 z dnia 22 czerwca 2011r. Ustalenia miejscowego planu określały zarówno przeznaczenie tymczasowe terenów objętych planem jak i ich przeznaczenie docelowe.
Na podstawie zapisów planu został opracowany „Projekt rekultywacji wyrobiska po odkrywkowym wydobywaniu kopalin ze złoża dolomitu „Ząbkowice Będzińskie I” zlokalizowanego w Dąbrowie Górniczej” (wraz z późniejszym aneksem). Projekt rekultywacji został pozytywnie zaopiniowany przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach i zatwierdzony przez Prezydenta Miasta Dąbrowy Górniczej decyzją nr WGN-II.6125.2.1.2018.DG.
Technicznie zaprojektowano podzielenie terenów pogórniczych na trzy rejony: zachodni, środkowy i wschodni. Dla każdego z nich zostały określone kierunki zagospodarowania i sposoby przeprowadzenia rekultywacji.
- Rejon wschodni został przeznaczony pod zalesienie. Oprócz wylesionych przed eksploatacją terenów, przeznaczono pod zalesienie wcześniejsze nieużytki, powiększając tym samym tereny leśne o około 5 hektarów. W roku 2021 mimo trwającej nieopodal eksploatacji kolejne 5 hektarów zostało zrekultywowane, przekazane Nadleśnictwu Siewierz i zalesione. W 2023 roku przedsiębiorstwo planuje zrekultywować i zalesić 26 hektarów gruntów.
- Rejon środkowy został w miejscowym planie przeznaczony pod terenu sportu i rekreacji. Ustalenia projektu rekultywacji wyrobiska przewidują pozostawienie powstałej niecki po wydobyciu dolomitu i późniejsze zagospodarowanie jej w kierunku rekreacyjnym. Projektuje się na tym terenie wykonanie prac związanych z makroniwelacją terenu, wykonanie odwodnienia, wykonanie zabezpieczenia dolnych krawędzi skarp ostatecznych. Po zakończeniu rekultywacji możliwe będzie na terenie około 25 hektarów wykonanie infrastruktury sportowej i rekreacyjnej służącej społeczeństwu Dąbrowy Górniczej.
- Rejon zachodni został przeznaczony pod tereny zieleni urządzonej. W tym celu konieczne jest przywrócenie pierwotnej rzeźby terenu. Jak ustalono w projekcie rekultywacji do zasypania wyrobiska do poziomu terenów przyległych będą wykorzystane: ziemia z kamieniami, beton oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów, gruz ceglany, odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia (wykonane z ceramiki). Są to materiały obojętne dla środowiska, pozwalające odtworzyć warstwę biologicznie czynną. Wszystkie stosowane materiały są zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami. Ponadto przedsiębiorstwo uzyskało decyzję Marszałka Województwa Śląskiego nr 3609/OS/2018 zezwalające na przetwarzanie w/w odpadów. Wszelkie dostawy są ewidencjonowane w systemie Baza Danych o Odpadach przez wytwarzającego, transportującego i przyjmującego. Ponadto w przedsiębiorstwie został wdrożony system monitoringu i kontroli dowożonego materiału przeznaczonego do zasypywania wyrobiska. Z organizacją przyjmowania odpadów, zatwierdzoną przez Prezesa Przedsiębiorstwa, zostały zapoznane wszystkie osoby zatrudnione przy ich przyjmowaniu.
W rejonie zachodnim w 2022r. została zakończona rekultywacja techniczna gruntów na obszarze 7 hektarów. W bieżącym roku zostanie zakupione ponad 6 000 sztuk sadzonek, które będą wykorzystane do wykonania rekultywacji biologicznej. W kolejnych latach będą prowadzone prace związane z rekultywacją techniczną oraz biologiczną pozostałych terenów, co pozwoli utworzyć kompleks zieleni urządzonej o powierzchni około 10 hektarów.
W projekcie rekultywacji zostały zestawione materiały niezbędne do przeprowadzenia rekultywacji.
Rekultywacja techniczna
- 2 500 000 ton materiału pozyskanego z rynku,
- 1 600 000 ton materiału własnego,
- 15 000 ton kruszyw,
- Inne materiały: piasek, geowłóknina, koryta odwadniające betonowe, płyty betonowe, rury żelbetowe, chudy beton, i inne
Rekultywacja biologiczna:
- 33 000 szt. sadzonek,
- 2 135 kg nasion traw,
- 500 kg nawozów,
Cały proces rekultywacji wyrobiska został przewidziany na 5 lat, więc jego zakończenie jest przewidywane najpóźniej do 31.12.2027 roku.